Hội đua ngựa Gò Thì Thùng nơi hội tụ nét văn hóa đặc sắc của Tuy An.
Gò Thị Thùng là vừa là điểm tham quan huyện Tuy An, vừa là một di tích lịch sử cấp Quốc gia nằm cách trung tâm thành phố Tuy Hòa về phía Tây Bắc khoảng 40km. Trong kháng chiến chống Mỹ, Địa đạo Gò Thì Thùng (xã An Xuân, huyện Tuy An). Trong kháng chiến chống Mỹ, nơi đây là vị trí quân sự có tầm chiến lược, cơ sở vững chắc cho bộ đội và dân quân du kích địa phương đánh tan nhiều cuộc tấn công của quân đội Mỹ, làm nên những chiến công vang dội. Nổi bật là trận đánh ngày 24/6/1966 là chiến công lớn nhất của quân đội và nhân dân ta gắn với địa đạo Gò Thì Thùng; trong trận này, công trình địa đạo Gò Thì Thùng phát huy cao nhất công năng sử dụng, vừa là nơi bảo vệ chỉ huy sở vừa bảo vệ lực lượng chiến đấu, bảo vệ thương binh trong suốt thời gian chiến sự.
Ảnh: Nguồn internet
Không biết lễ hội đua ngựa được bắt đầu từ bao lâu nhưng hằng năm cứ vào mùng 9 tháng Giêng hằng năm thì người dân lại đổ về di tích lịch sử Gò Thì Thùng để xem đua ngựa truyền thống. Hội đua ngựa Gò Thì Thùng là hoạt động văn hóa đặc sắc của huyện Tuy An, trên thực tế thì lễ hội này đã trở thành một điểm hẹn văn hóa bởi nét chân chất, mộc mạc nhưng không kém phần duyên dáng. Nét duyên dáng của hội đua ngựa Gò Thì Thùng nằm ở tính thiếu chuyên nghiệp cùng những màn đua khó đỡ khi ngựa một nơi, người một nơi và nhiều tình huống bất ngờ khác trên đường đua. Một điều thú vị nữa là những chú ngựa tham gia đua chủ yếu là ngựa cái hằng ngày nhọc nhằn kéo xe, kéo hàng đã có một ngày trở thành tuấn mã trong mắt khán giả xem hội. Những người nông dân ngồi trên lưng ngựa bỗng trở thành kỵ sĩ trong tiếng reo ca của người xem. Đến với Gò Thì Thùng du khách không chỉ để tham gia ngày hội đua ngựa truyền thống vào mùng 9 tháng Giêng âm lịch hàng năm, mà du khách còn có dịp tham quan khu di tích để hiểu thêm về lịch sử hào hùng của quân và dân ta trong kháng chiến chống Mỹ với một hệ thống hầm địa đạo tầm cỡ quốc gia; được tận hưởng cảm giác mát lành của khí hậu vùng cao và thưởng thức nhiều món ăn dân dã như canh chua lá dít, các loại rau rừng…
Năm 2025, hội đua Ngựa Gò Thì Thùng có 32 kỵ mã tham gia tranh tài là những chú ngựa đua quanh năm nhọc nhằn kéo xe, thồ hàng cho người dân địa phương. Còn các kỵ sĩ những nông dân quanh năm bám ruộng đồng, nương rẫy sẽ rạp mình trên lưng ngựa đến từ các đơn vị: An Xuân, An Lĩnh, An Thọ và An Hiệp và được Đài Phát thanh và Truyền hình tỉnh Phú Yên truyền hình trực tiếp, chắc chắn các kỵ sĩ sẽ tập trung thi đấu cao độ và cống hiến cho khán giả những pha trình diễn thật đẹp mắt. Với người dân Tuy An, ngày hội đua ngựa truyền Gò Thì Thùng không chỉ mang ý nghĩa nêu cao tinh thần thượng võ mà còn là một nét văn hóa độc đáo và đặc sắc của vùng đất Anh hùng.
Viết Huy
